Op 2 januari 1992 zal het op de kop af 50 jaar geleden zijn, dat onze tuinvereniging OTV (Onderlinge TuinVereniging) werd opgericht en gelukkig voor onze huidige leden is het nu nog steeds een bloeiende maar vooral gezellige vereniging.

50 Jaar geleden zaten we midden in de 2e wereldoorlog en gleed ons land langzaam maar zeker af van een voedselrijk land naar een voedselarm land, waarbij voor het Westen van ons land de verschrikkelijke hongerwinter 1944/1945 nog moest komen.

10 Mei 1940 waren de duitse troepen ons land binnen gevallen en moest Nederland reeds na 5 dagen door het meedogenloze bombardement op Rotterdam en de overmacht van het duitse leger de strijd staken en tot capitulatie overgaan.

Hoewel reeds voor 10 mei 1940 bepaalde voedingsmiddelen op de bon waren (ik meen te herinneren dat dit bruine bonen en suiker was) gingen in juni 1940 al rap veel voedingsmiddelen op de bon, terwijl eind 1940 praktisch alle artikelen, ook b.v. kleding en schoenen, op de bon waren. Ook aardappelen konden alleen per bon worden gekocht, terwijl juist typisch genoeg groente en fruit nooit op de bon is geweest, alleen.. er was bijna geen groente of fruit te koop, ja misschien hier en daar wat slechtere kwaliteit, want het mooiste en beste fruit, maar vooral onze groente werd naar Duitsland geexporteerd. Zelf woonde ik in die tijd (Seringenstraat) recht tegenover de Leidse Groentenveiling en nog zie ik in gedachten iedere avond drie of vier, soms ook wel zeven of acht wagons vol met heerlijke 1e klas groente en fruit per stoomtrein afvoeren naar het station, waarna zij de volgende dag naar Duitsland werden getransporteerd.

Langzaam werden de hoeveelheden, die men per bon kon kopen, alsmaar kleiner en kleiner of waren helemaal niet meer te koop.

En toen.... besloten enige professorenwijkbewoners tot het oprichten van een volkstuinvereniging om zelf maar aardappelen en groenten te gaan telen. Misschien was dit wel op oudejaarsavond 1941, wie weet het, maar in ieder geval werd op 2 januari 1942 OTV officieel opgericht. De heren Splunder, de Zeeuw, Spijker en Goosens, waren de initiatiefnemers en vormden het eerste bestuur, later aangevuld met de heren Kreeft en Fakkel.

Op deze foto het nu zittende bestuur van OTV, van links naar rechts; Wim Martens, Leo v.d. Veer, Jan de Jong, Koos Straathof, Bas Koster, Theo Hartevelt en Wijnand v.d. Berg.

 
Er was een stuk grond beschikbaar ter grootte van ongeveer 30 tuinen, gelegen aan de Lorentzkade, met een oppervlakte van 1 ha, zo tussen de Burggravenlaan en de Kanaalweg en ongeveer 80 meter van de kade verwijderd. Er werd met veel animo getuind en de hoofdzaak was om toch maar zoveel mogelijk aardappelen en groenten te telen om de voedselschaarste maar te ontlopen. Uiteraard waren er geen tuinhuisjes, zoals we die nu kennen, maar er schijnt hier en daar toch wel een soort klein platkasje te zijn geweest, terwijl er ook nog wel een heel klein stukje grond was om een bloemetje te kweken.

Uiteraard wilden veel mensen een volkstuintje zien te bemachtigen en zowaar in 1944 vlak voor de hongerwintergelukte het nog een stuk grond erbij te huren, waardoor er enige tuinen konden worden verhuurd aan nieuwe tuinders. Helaas moest eind 1945 begin 1946 dit laatste grond weer worden teruggeven en konden er slechts 30 mensen hun volkstuinhobby blijven beoefenen.

In 1955 werd OTV met 30 leden lid van de toenmalige "Leidse Bond van Volkstuinverenigingen".

Tot 1960 werd op dit complex lekker rustig getuinierd met vrijwel dezelfde mensen en.... toen gebeurde het.

De gemeente Leiden had de grond zelf nodig en kon OTV vertrekken, maar waar naar toe? De gemeente Zoeterwoude bood hier uitkomst. Aan de Vlietweg had onze zustervereniging Roomburg reeds enige jaren een complex en in het verlengde van dit complex was nog een behoorlijke lap polderland, ter grootte van 26,970 m2 goed voor 82 tuinen, beschikbaar.

OTV was wel gedwongen dit aanbod te aanvaarden en in 1962 werd de verplaatsing gerealiseerd Maar op dit stuk land moest pionierswerk worden verricht. De gemeente ploegde het grasland nog wel om, zeer ruw en onzorgvuldig, maakte nog wel een soort koolaspad in het midden van dit land, maar voor de rest konden de tuinders van OTV hun mouwen opstropen en niet zo'n klein beetje ook.

Door de vele regenval was het een zeer blubberig geheel geworden en daarin moesten de tuinen worden uitgezet. Er was een soort karretje aanwezig, dat tot de assen in de blubber verdween. Alles bij elkaar was het een heidens karwei! Toch lukte alles, alleen waren er veel meer tuinen dan dat er leden waren. Ceenprobleem, want er waren diverse leden die dan maar 2 tuinen (er was zelfs een lid, die 3 tuinen huurde) voor hun rekening namen. Het heeft toch wel enige tijd geduurd voor alle tuinen waren verhuurd. Nu zijn er nog enige leden die 2 tuinen huren, doch dit aantal wordt kleiner.

Geasfalteerde paden, een droom voor de pioniers die op ons complex met de aanleg zijn begonnen.

 
In 1962 behoorde het complex nog tot het grondgebied van de gemeente Zoeterwoude. Men moest de regels en voorschriften van die gemeente in acht nemen. En van die regels was o.a. dat er op het complex geen huisjes of manshoge kassen gebouwd mochten worden. Er mochten slechts "opstallen" worden geplaatst niet hoger dan 110 centimeter, dus ruim een meter. Achteraf zeg je nu, dat dit toch wel een "bijzonder rare" maatregel was.

Toen in 1966 bij de grote annexatie het complex bij het grondgebied van de gemeente Leiden ging behoren, waren uiteraard andere voorschriften van toepassing en mochten er wel huisjes en kassen worden gebouwd. In de zestiger jaren was er sterke voorkeur (of het voorschrift van OTV was, weet ik niet meer) voor het bouwen van slechts één type huisje, het z.g. Rotterdams model. Een aardig huisje van ongeveer 3 bij 4 meter. Er staat naar ik meen, nog wel hier en daar zo'n soort huisje op ons complex, hoewel in de loop der jaren andere huisjes werden gebouwd waarbij de huisjes steeds mooier en fraaier werden.

Fraaie huisjes verscholen in het groen. Prima rekreatie en altijd bezigheden in de natuur.

 
Bij de verhuizing naar de Vlietweg ging OTV feitelijk pas een "echte" tuinvereniging worden.
De zelfwerkzaamheid van de leden werd ingevoerd, aanvankelijk nog eenmaal per jaar, in 1966 opgevoerd tot 3 uur per seizoen. Thans geven alle leden reeds enige jaren lang 3 x 1,5 uur met grote opgewektheid hun beste krachten om ons complex een nog mooier aanzien te geven.

Ook werd in de zestiger jaren een begin gemaakt met een soort centrale inkoop voor de leden. Hier was ons ex-lid Rinus (Henk) van Tongeren de grote stimulator. In het begin kocht hij zelfs met eigen voorgeschoten geld de artikelen in, doch dit duurde maar even en werd later alles via de vereniging ingekocht. Ook de heren de Wolf, van der Plas en Bodijn hebben hun steentje aan de inkoop bijgedragen. Thans bezit OTV een uitstekend lopende in- en verkooporganisatie onder de bezielende leiding van Dick Gielen en beschikken de magazijnen van de inkoop over de meest uiteenlopende artikelen, aangepast aan de eisen en wensen van deze tijd.

Aangezien OTV nog niet over een eigen kantine beschikt werd in 1966 een nog in behoorlijke staat zijnde bouwkeet van 4 bij 6 meter aangeschaft en tot kantine verbouwd.

In augustus 1967 werd op ons complex een uitgebreid grondonderzoek uitgevoerd en konden de leden aan de hand van de monsterrapporten precies aflezen welke bemesting moest worden toegepast.

De watervoorziening op ons complex is weer een hoofdstuk apart. In 1965 kreeg onze zustervereniging Roomburg een aansluiting op het waterleidingnet en mochten wij zoals dat heet "water tappen" bij Roomburg. Dat was natuurlijk onpraktisch. In 1970 besloten we in samenwerking met Roomburg beide complexen in hun totaliteit van water te gaan voorzien. Er moest een gleuf van ongeveer 90 centimeter diep langs de heggen worden gegraven van het parkeerterrein aan de Vliet tot aan het einde van ons complex. De afspraak was, dat de OTV-ers zouden helpen bij het graven van de gleuf op de Roomburgtuinen, terwijl de Roomburgers op hun beurt zouden meehelpen op de OTV-tuinen. De OTV-ers hebben dapper hun plicht gedaan, maar toen het Roomburggedeelte eenmaal gereed was en er aan het OTV-gedeelte moest worden begonnen, waren de Roomburgers kennelijk zo vermoeid geraakt, dat het OTV-gedeelte praktisch alleen door OTV-ers is gegraven.

Enige voorbeelden van bijzonder mooie bloemstukjes gemaakt door cursisten op de "Leidse" kampioenschappen.

 
Bloemschikken, bloemendag heeft bij OTV altijd een grote plaats ingenomen. In 1971 mochten wij reeds een grote tentoonstelling organiseren. In de loop der jaren zijn er onder leiding van mevrouw Mien van Rijnswou op de zaterdagochtenden heel wat prachtige bloemstukken door de leden, hun echtgenotes of hun kinderen tegen zeer geringe kosten vervaardigd.

In 1974 werd de kantine weer een stukje uitgebreid en ook de inkoop (spotters onder ons praten over "het hok") werd een ietsepietse groter.
Ook werden in 1974 de pergola's gebouwd en kreeg ons complex weer een stukje beter aanzien.

In 1982 werd het 40-jarig jubileum (een bijzonder gezellige feestavond in de kantine van de H.C.W. aan de Zoeterwoudseweg) gevierd en in dat zelfde jaar werd door de toenemende druk van hogere milieu-eisen de riolering onder ons pad aangelegd. Dit laatste gaf toch wel de nodige zorg voor de leden, omdat er hier en daar - en nu zeggen we het heel zacht - wel wat beschadigingen door de zware auto's van de HeideMaatschappij, die het werk uitvoerde werden aangericht. Ook bij het vernieuwen van het pad in 1983 werden aan de heggen ook weer wat beschadigingen aangericht, maar uiteindelijk viel alles toch wel mee en met een nieuw heggetje hier en daar was er beslist sprake van een duidelijk verbetering van ons complex.

In 1986 werd na zeer veel werk door het bestuur en speciaal door onze 2e secretaris een nieuw Huishoudelijk Reglement gemaakt, dat in tal van eventuele problemen voorzag. Een degelijk stukje werk.

Ook verscheen er in 1986 de gemeentelijke volkstuinnota, die aangeeft hoe het Leidse Volkstuinwezen er in de jaren 1986 tot 1996 moeten gaan uitzien,waarbij vooral de huurprijs van de diverse Leidse volkstuinverenigingen, dus ook van OTV een grote rol speelt. Gecombineerd met de heffing van het Hoogheemraadschap Rijnland inzake waterzuivering en andere lasten betekent wel dat de lasten per tuinder in de komende jaren toch wel aardig zullen gaan stijgen. Hieraan is helaas niet aan te ontkomen.

Nu we toch over kosten praten is het misschien wel leuk te weten hoe hoog de contributie in de loop van de jaren bij OTV is geweest. Betaalde men in 1942 nog slechts f10 contributie, in 1960 was dit opgelopen tot f24,50 per jaar. In 1966 was dit ongeveer verdubbeld tot f50 per jaar, terwijl dit 8 jaar later in 1974 nog vrij laag was, n. l. f75 per jaar. Langzaam maar zeker ging de contributie mede onder invloed van de loon- en prijsspiraal in de jaren zeventig omhoog tot f115 in 1979 met de grootste piek tussen 1979 en 1982, want in dat laatste jaar was de contributie al gestegen tot f170. In 1982 betaalden we al f200 en kunnen we nu gerust stellen dat door het goede financiele beleid van ons bestuur de contributie over 1991 "slechts" f205 bedroeg. En dat alles voor een tuin van 300 vierkante meter. Trouwens en dat mag ook best even worden vermeld OTV is nog steeds de goedkoopste volkstuinvereniging in de gemeente Leiden.

Een ander vermeldenswaardig feit is de berichtgeving binnen onze vereniging. Vroeger verscheen er op onregelmatige tijden voor de leden een soort mededelingenstelsel, waarin de belangrijke vereniging-informatie werd verstrekt. Dit werd keurig verzorgd door de toenmalige voorzitter Nico van Rijnswou. Thans beschikt OTV sinds 1986 over een kwartaalblad, dat de toepasselijke naam draagt - juist u raadt het al - "het Kwartaaltje". Dank zij de grote inzet van Leo van der Veer is dit blad tot nu toe dan ook ieder kwartaal verschenen.

Ook het klaverjas- en bingoleven is bij OTV goed verzorgd. Dit is vooral te danken aan de in 1989 en 1990 uitgevoerde herbouw en verbetering van onze kantine, waarbij vooral door de helaas veel te vroeg gestorven Jan Blikman maar ook door Wim Martens bergen werk zijn verzet. Daar plukken we nu de goede vruchten van. Eind maart 1990 werd herbouwde en grotere kantine op feestelijke wijze met veel vlagvertoon geopend Een hoogtepunt in het bestaan van onze vereniging.

Niet alleen klaverjassen en bingon zijn in trek maar ook sjoelen trok veel deelnemers. Zie op de achtergrond de mooie prijzen die iedere keer beschikbaar zijn.

 
Dat OTV - feitelijk al zo lang als de vereniging bestaat - vooral een gezellige gemoedelijke vereniging is, blijkt ook duidelijk op de halfjaarlijkse vergaderingen, waarbij de sfeer steeds goed is te noemen en waarbij praktisch nooit diepgaande verschillen tussen de leden onderling of tussen het Bestuur en de leden aan de orde zijn. Natuurlijk zijn er wel eens probleempjes van geringe omvang maar gelukkig worden die altijd op een voor iedereen aanvaardbare wijze opgelost.

Ook blijkt de goede sfeer uit de samenstelling van de diverse besturen, die we in de loop van deze 50 jaar hebben gehad. De bestuurders hebben steeds lange tijd hun functie uitgeoefend. Sinds 1988 is OTV pas aan de vierde voorzitter toe, dus 48 jaar lang waren er slechts 3 voorzitters. In 1942 bekleedde de heer Splunder deze functie, daarna de heer Kreeft en vervolgens de heer Nico van Rijnswou. Deze laatste voorzitter, thans ere-voorzitter, heeft in de loop der jaren toch wel een stempel op onze vereniging gedrukt, maar... een stempel vm de goede soort, want hoewel hij soms wel eens niet al te gemakkelijk was, heeft hij de vereniging op bekwame wijze geleid en altijd in het belang van OTV gehandeld. Samen met onze secretaris, de heer Jan de Jong (ook al weer ruim 25 jaar bestuurslid! ) waren de maatregelen, die zij in overleg met de ander bestuursleden namen, alleen maar bedoeld om de goede gang van zaken bij OTV op een nog hoger plan te brengen. Ook onze 4e voorzitter Koos Straathof, zal er zeker in slagen OTV op een voor alle leden aanvaardbare wijze te besturen.

Tot slot van dit korte overzicht mag toch ook niet onvermeld blijven , dat er - tenminste als we de geruchten en andere niet te controleren berichten mogen geloven - aan de horizon van onze vereniging een heel klein wolkje is verschenen.

Onze huidige voorzitter Koos Straathof met twee jubilarissen uit 1990 Jan de Jong, secretaris en Nico van Rijnswou, oud-voorzitter, resp. benoemd tot lid van verdienste en erevoorzitter na 25 jaar bestuurslidmaatschap.

 

De gemeente Leiden raakt zoals bekend is, al weer aardig volgebouwd met huizen, kantoren enz. enz. en is driftig op zoek naar nieuwe bouwgrond op haar grondgebied. Nu schijnen de polders aan de Vlietweg bok zoals dat heet "in de picture" te zijn. In de gemeenteraad schijnt er ook over deze kwestie al een balletje te zijn opgegooid, maar van plannen of voorstellen is in de verste verte nog geen sprake. Persoonlijk ben ik er van overtuigd, dat onze tuinvereniging nog in lengte van jaren op de huidige lokatie zal blijven bestaan en dat we nog vele jaren van onze tuin en van het ons omringende polderland zullen kunnen blijven genieten.

Daarom vrienden van OTV: in 1992 gaan we ons 50-jarig bestaan heerlijk en op een luisterrijke wijze vieren enne... gelooft u mij nou maar; in het jaar 2017 viert OTV het 75-jarig bestaan. Dan zien we elkaar toch zeker weer!

Frans Heemskerk

Een kaart getekend uit luchtfoto's genomen van ons complex in 1986. Het gestreepte gedeelte rechts is het gedeelte dat OTV heeft moeten inleveren om de ontsluitingsweg naar de Vlietlanden te kunnen realiseren.

 

 

---

1942-1992 50 Jaar OTV uit OTV kwartaaltje nummer 20, december 1991 (p.8-20)